Cengiz Han | Otrar Faciası

Tarih: M.S. 1218 yılı

Bölge: Siriderya kıyısındaki Otrar antik kenti (bugünkü Kazakistan’ın güneyi)

Taraflar:

Cengiz Han (Moğol İmparatoru)
Sultan Alaaddin Muhammed (Harzemşahlar Hükümdarı)

Harzemşahlar ile Moğollar arasında yaşanan elçi krizidir. Bu olay, Harzemşahların yıkılmasında büyük rol oynamıştır.

Moğollar 1206 yılında Cengiz Han’ın önderliğinde tek bir ulus haline geldi. Orta Asya’da kurulan Moğol Devleti, etrafında bulunan ve siyasi birlikten yoksun küçük devletleri feth ederek topraklarını hızlı bir şekilde genişletti. Cengiz Han’ın teknolojiye verdiği önem ve sürekli ordusunu yenilemesi, Moğolların devasa bir savaş makinasına dönüşmesine yol açtı. Cengiz Han önderliğindeki Moğollar gözünü doğunun zenginliğine dikti; Çin’e. Buraya birçok sefer düzenlendi. Cengiz Han, elçisiyle gönderdiği teslim ol çağrısına uyan Çin kalelerine dokunmazken, direnen kaleleri yerle bir etti. Sonunda Pekin’i işgal ederek Çin’i vergiye bağladı.

Harap Olan Otrar Antik Kentini Gösteren Resim

Aynı devirde Alaaddin Muhammed öncülüğündeki Harzemşahlar, Orta Asya’da hüküm süren İslam – Türk dünyasının en önemli devletlerindendi. Harzemşahların Çin üzerine sefer planları yaptığı sırada Moğolların Çin’i fethetmesi, Harzemşahların sefer planlarını ertelemelerine sebep oldu. Moğol tehlikesi artık gözle görünür bir hal almıştı. Sultan Alaaddin hemen Moğol Hükümdarı Cengiz Han ile iletişime geçerek ticaret anlaşması teklifinde bulundu. Cengiz Han ticaretin yararlı olacağını düşünerek anlaşmayı kabul etti. Büyük bir kervan hazırlayarak Harzemşahların başkentine gönderdi.

OLAYLAR ZİNCİRİ BAŞLIYOR

Başkente doğru harekete geçen Moğol kervanı, Ita valisi tarafından durduruldu. Gerekçe olarak kervanda casusların olduğu öne sürüldü. Kervandan bazı kişiler idam edildi ve kervana el konuldu. Cengiz Han bu olaya sessiz kalmayarak derhal elçilerini Sultan Alaaddin’e gönderdi. Zararın karşılanmasını ve Ita valisi İnalcık’ın kendilerine teslim edilmesini söyledi. Ancak Sultan Alaaddin, Çin’i başarıyla fetheden Cengiz Han’ı zayıf görüyordu. Kendisine gelen Moğol baş elçisinin kafasını kestirerek diğer elçilerinde yüzlerini yaktırarak Cengiz Han’a geri gönderdi. Otoritesini sınayan ve kendine hakaret edilen bu olay karşısında Cengiz Han 200.000 kişilik bir ordu hazırlayarak Otrar Vadisi’ne doğru ordunun başında sefere çıktı.

OTRAR KUŞATMASI VE VALİNİN SONU

Otrar Vadisi’ne gelindiğinde Cengiz Han, elindeki tüm üst düzey silahlarla şehre saldırdı ve tam 5 ay Otrar Şehri’ni kuşattı. Nitekim daha fazla şehri tutamayan Vali İnalcık Moğollar tarafından esir alındı. Cengiz Han vali İnalcık’ın derhal infazını emretti ve vali yüzüne kaynamış gümüş dökülerek idam edildi.

SIRA SULTAN ALAADDİN’DE

Moğol Ordusunun Hareket Yönünü Gösteren Resim

Cengiz Han kendine hakaret eden valiyle işini bitirince yüzünü derhal Sultan Alaaddin’e çevirdi. İlk olarak ordusunu Semerkant’a doğru hakarete geçirdi. Cengiz Han’ın Semerkant’a saldıracağını düşünen Alaaddin ordusunu buraya yönlendirdi. Ancak Cengiz Han hızlı bir şekilde Semerkant’ın önünden geçerek Buhara’ya saldırdı. Şehir çok çabuk bir şekilde ele geçirildi. Ardından 400.000 kişilik Harzemşah ordusunu barındıran Semerkant’a saldırdı. Hareket kabiliyeti kısıtlı olan ve Moğol ordusuna karşı çok yavaş kalan Harzemşah ordusu tamamiyle yok edildi. Teslim olmayan Semerkant’ta böylece Otrar gibi yerle bir edilmiş oldu.

Rivayet’e göre, yenildiğini anlayan Sultan Alaaddin Hazar Denizi’ne doğru kaçmış ve burada bulunan bir adada açlıktan ölmüştür.

Harzemşahlardan geriye kalanlar ise Anadolu’ya gitmiş ve burada Anadolu Selçuklu Devleti ile yaptıkları Yassı Çemen Savaşı’nda yenilmeleriyle tarih sahnesinden tamamen silinmişlerdir.

KİTABIMIZ YAYINDA

"Tarih Nehri: Zamanın İzinde" kitabımız D&R, idefix ve Google Play Kitaplar'da yayında.

Tarih ve mitoloji konularının yer aldığı kitap, bize Anadolu'nun kapılarını açan ve Sultan Alparslan'ın komutanların komutanı olduğu Malazgirt Savaşı ile son buluyor.